Psychoterapia

Psychoterapia psychodynamiczna jest zarówno metodą leczenia, jak i sposobem myślenia – o pacjencie, a także o relacji między pacjentem a terapeutą. Oparta jest ona na zasadach i technikach teorii psychoanalizy autorstwa Zygmunta Freuda – koncepcji rozwijanej i wzbogacanej przez wielu autorów, aż do czasów dzisiejszych, z uwzględnieniem dokonań w dziedzinie neuroscience. Główne założenie podejścia psychodynamicznego skoncentrowane jest na problematyce procesów nieświadomych, które wpływają na codzienne funkcjonowanie człowieka. Wiedza na własny temat, świadome przekonana i motywy to tylko pewna część wewnętrznej rzeczywistości psychicznej każdego z nas. Kwestię nieświadomości w kontekście psychoterapii sprowadzić można do postaci kilku zasadniczych kwestii;

Przede wszystkim, izolacja obszaru nieświadomości od świadomości służy ochronie jednostki przed treściami, które w jej subiektywnym przeżyciu mogą być odbierane jako trudne i zagrażające – treści te są zaś odkrywane są w procesie psychoterapii co pozwala uzyskać nad nimi kontrolę. Proponowane przeze mnie podejście zakłada też, że w trakcie psychoterapii ludzie mają tendencję do nieświadomego odgrywania w kontakcie z psychoterapeutą istotnych dla nich niegdyś relacji, powtarzania pewnych mechanizmów, które w przeszłości pomagały poradzić sobie w trudnych sytuacjach rozwojowych, a wobec aktualnie doświadczanych sytuacji mogą okazywać się być zbyt sztywne, nieskuteczne i nieadekwatne w stosunku do rzeczywistości.

Dlatego podejście to akcentuje sposób kształtowania się i dynamikę relacji pomiędzy pacjentem a psychoterapeutą, które to stają się przedmiotem rozważań służących ich zmianie. Istotnym obszarem refleksji podejmowanym podczas spotkań psychoterapeutycznych jest zarazem sfera konfliktów wewnętrznych pacjentach odnoszących się do sprzeczności pomiędzy różnorodnymi potrzebami, popędami i wyobrażeniami. Uzyskanie wglądu w konfliktowy obszar, zarówno pod względem intelektualnego zrozumienia jego istoty, jak i doznania emocjonalnego przeżycia z nim związanego, umożliwia bardziej świadome i dojrzałe  jego rozwiązanie.

Pierwsze spotkanie z psychoterapeutą, nazywane jest konsultacją, spotkanie to umożliwia osobie zainteresowanej podjęciem psychoterapii poznanie specjalisty, przedstawienie swoich trudności, które wpłynęły na decyzję o zgłoszeniu się, oraz sprawdzenie, czy psychoterapia wydaje się obu stronom właściwym sposobem pomocy. Kolejne spotkania o charakterze konsultacyjnym (około czterech sesji) służą nie tylko szczegółowemu zapoznaniu się ze zgłaszaną problematyką, ale także stanowią okazję by lepiej, w nowy sposób przyjrzeć się własnej sytuacji życiowej, swoim przeżyciom i uczuciom. W trakcie konsultacji przeprowadzam szczegółowy wywiad strukturalny, stworzony przez zespół terapeutów Borderline Personality Institute, służący ocenie kluczowych obszarów funkcjonowania życia psychicznego konsultowanego. Konsultacje te kończą się spotkaniem organizacyjnym, podczas którego osoba zainteresowana terapią ma okazję przedyskutować ze mną diagnozę swojego problemu, kwalifikację do określonego rodzaju terapii (klasyczna terapia wglądowa, terapia skoncentrowana na przeniesieniu lub też terapia podtrzymująca), a także jej cele i zasady.

Psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu (TFP-Transference-Focused Psychotherapy) jest podejściem stworzonym i propagowanym przez profesora Otto Kernberga i jego zespół, m.in. profesroa Franka Yeomansa, John’a Clarkina czy Erick’a Fertuck’a. Terapia ta ukierunkowana jest na leczenie pacjentów z zaburzeniami osobowości, zwłaszcza zaburzeń osobowości typu borderline i narcystycznych. Próbując odpowiedzieć na zapotrzebowanie kliniczne tej szczególnie wymagającej populacji pacjentów, TFP łączy podejście psychodynamiczne ze specjalnie dopasowaną strukturą i zasadami terapii. Cele tego leczenia są ambitne, tj. zmiana osobowości, mająca swoje odzwierciedlenie w funkcjonowaniu pacjenta i w satysfakcji w jego życiu interpersonalnym i zawodowym, jak też w poprawie objawowej. TFP rozwijana jest od 30 lat przez klinicystów i pracowników naukowych z Instytutu Zaburzeń Osobowości Weill Cornell Medical University i jest popartą empirycznymi dowodami terapią według kryteriów Sekcji 12 (Psychologia kliniczna) Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego .

TFP bazuje na psychodynamicznym modelu relacji z obiektem w psychologicznym funkcjonowaniu. Leczenie skupia się na uwewnętrznionych obrazach siebie i innych, które organizują interpersonalne doświadczenia pacjenta. Wyolbrzymione, zniekształcone i nierealistyczne wewnętrzne obrazy siebie i innych charakterystyczne dla poważnych zaburzeń osobowości współwystępują z problemami z regulacją nastroju, samo szacunku i z relacjami interpersonalnymi. Celem leczenia jest modyfikowanie tych zinternalizowanych wzorców relacji poprzez eksplorowanie ich wtedy, gdy aktywują się w relacji terapeutycznej i innych relacjach interpersonalnych pacjenta. Ostatecznym celem jest stworzenie bardziej stabilnego, realistycznego i lepiej zintegrowanego przeżycia siebie i innych, co prowadzi do poprawy w funkcjonowaniu interpersonalnym i w adaptacji do życia. W terapii tej zalecany jest kontakt terapeutyczny o częstotliwości dwóch spotkań tygodniowo.